Elzenhaantjes eten alle blaadjes vol gaatjes!
Onlangs kreeg ik van een klant een bericht dat zijn nieuw aangeplante Els (Alnus Spaethii) werkelijk vol zat met kleine blauwe kevertjes, de Elzenhaantjes ofwel Agelastica alni. Een prachtig kevertje van 6 à 7mm groot. De haantjes komen voor op elzen, hazelaars, populieren en wilgen. Ze overwinteren als volwassen kever onder het afgevallen blad van de bomen. Hier ligt meteen de eerste natuurlijke bestrijdingskans: pak het gevallen blad weg en de overwinteringskansen zijn al een stuk kleiner!
Bij deze klant waren ze met zóveel dat er bijna geen onbeschadigd blad meer aan de bomen zat. De kevers vreten willekeurige gaten in het blad, venstervraat genoemd. De bomen waren nog maar deze winter aangeplant en stonden dus wat onder stress (van de verplanting), en dan kan een insect als dit kevertje een ware plaag worden. Bij een gezonde boom die ergens al jaren staat kan dit kevertje ook in grote getale aanwezig zijn, echter zonder direct gevaar voor de boom. Een gezonde boom maakt gewoon nieuw blad, het zogeheten Sint Janslot. Dat kost natuurlijk heel wat energie, wanneer een boom meerdere jaren op rij zo'n plaag heeft, kan hij het wel erg lastig krijgen. Ze maken de boom dus niet direct dood, maar zorgen wél voor een verminderde conditie van de boom. Belangrijk advies: zorg dus voor optimale groei omstandigheden voor een aangetaste boom!
Al 5 tot 14 dagen na de ei-afleg kan je de larven verwachten. Deze komen olijfgroen uit het ei en worden later zwart. In het begin blijven ze nog in groepjes bij elkaar, daarna verspreiden ze zich.
Ondertussen zijn de kevertjes ook met elkaar al druk bezig geweest! Met een flinke hoeveelheid geel-oranje eitjes tot gevolg. Die eitjes zitten aan de onderkant van de bladeren.
Eén vrouwtje legt in mei & juni tot 900 eitjes...
De larven eten het bladmoes weg maar de bladnerven niet, ze skeletteren het blad dus, echt prachtig om te zien! Deze zwarte larven zijn een ware lekkernij voor vogels! Vooral mezen zijn er gek op.
Hier ligt opnieuw een ecologische bestrijdingskans: mezen nestkastjes aan de bomen, en de larven zeker niet bestrijden met gif!
Om specifiek mezen naar de tuin te lokken hou je best met het volgende rekening:
de koolmees verkiest een nestkast opening van 32 mm, de pimpelmees 28 mm en de kuifmees 30 mm. Zorg ook voor een vrije aanvliegroute naar de kast, geen takken in de weg. Ook een stokje aan de "ingang" doe je beter niet!
Hang de nestkast ook op een rustige plek op, zodat de vogels zich veilig voelen en naar binnen durven. Dus niet direct naast het terras, als je daar in de lente zelf vaak zit.
Oriëntatie maakt ook uit: niet in de volle zon, dus liever niet op het zuiden. Beschut tegen de wind, die komt vaak uit het zuidwesten dus de invliegopening op het noordoosten.
Vogels van dezelfde soort wonen het liefst tenminste tien meter van elkaar. Voor vogels van verschillende soorten, zoals koolmees en pimpelmees, kunnen de kasten een meter of drie uit elkaar hangen.
Tot slot: maak de nestkast elk jaar in september of oktober weer schoon. Bij voorkeur met heet water.
In juli gaan de larven van de elzenhaantjes zich op de grond in de strooisellaag verpoppen. Zo'n verpopping duurt 1 tot 2 weken. De nieuwe generatie volwassen kevers zie je dus al in juli en augustus!
Bestrijden van dit kevertje is dus niet echt nodig, een gezonde boom overleeft dit wel, maar met enkele gerichte maatregelen kun je de natuur wel helpen het evenwicht te herstellen en een (volgende) echte plaag te voorkomen.
KORT SAMENGEVAT:
Zorg voor goede groeiomstandigheden voor je bomen.
Bij een echte plaag kun je het gevallen blad opruimen in het najaar/winter.
Geef de vogels alle kansen, ze eten met plezier een gigantische hoeveelheid larven voor je op!